Najczęściej zadawane pytania:

• Spotyka się różne nazwy: Franciszkański Zakon Świeckich, Świecka Rodzina Franciszkańska, III Zakon św. Franciszka, III Zakon Franciszkański. Czym się te zakony, organizacje, stowarzyszenia od siebie różnią? – Wszystkie nazwy dotyczą tego samego trzeciego zakonu, który do 1978 r. nosił nazwę III Zakon św. Franciszka (TZF), a po zatwierdzeniu posoborowej Reguły (24 czerwca 1978 r.) przez Ojca Świętego Pawła VI nosi nazwę Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, w skrócie FZŚ.
• Co to są trzecie zakony? – Według kanonu 303 Kodeksu Prawa Kanonicznego: „Stowarzyszenia, których członkowie, żyjąc w świecie, uczestniczą w duchu jakiegoś instytutu zakonnego, pod wyższym kierownictwem tegoż instytutu prowadzą życie apostolskie i zdążają do chrześcijańskiej doskonałości, nazywają się trzecimi zakonami lub otrzymują inną odpowiednią nazwę.” (KPK 303).
• Jaki jest główny cel członków trzecich zakonów? – Głównym celem trzecich zakonów jest dążenie do doskonałości i podejmowanie dzieł apostolskich w duchu konkretnej rodziny zakonnej. Trzecie zakony kierują się ogólnym prawem Kościoła i prawodawstwem własnym (reguła, konstytucje generalne, statuty partykularne). Opiekę duchową nad nimi Kościół powierzył przełożonym Pierwszego Zakonu i TOR.
• Czym więc jest Franciszkański Zakon Świeckich – zakonem czy stowarzyszeniem? – FZŚ jest III Zakonem w rozumieniu Kodeksu Prawa Kanonicznego, czyli stowarzyszeniem, którego członkowie żyją w świecie i uczestniczą w duchu instytutu zakonnego. Tym „instytutem zakonnym” jest I Zakon Franciszkański, Zakon Braci Mniejszych (OFM), Zakon Braci Mniejszych Kapucynów (OFMCap), Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych (OFMConv)] i III Zakon Regularny (TOR). Różne jest znaczenie słowa „stowarzyszenie” w rozumieniu prawa kościelnego (Kodeksu Prawa Kanonicznego) i prawa cywilnego.
• Dlaczego opracowana została nowa Reguła FZŚ? – Po II Soborze Watykańskim uznano za konieczne dostosowanie prawodawstwa III Zakonu św. Franciszka do zmienionych warunków, aby włączyć się w powszechne dzieło odnowy Kościoła oraz otworzyć się na potrzeby współczesnego świata. Nowa Reguła FZŚ zachowuje podstawowe zasady, które zawarte były w poprzednich regułach, równocześnie przenosząc rozwiązania szczegółowe do Konstytucji Generalnych, Statutu Międzynarodowego i statutów narodowych.
• Kto i kiedy zatwierdził obecną Regułę FZŚ? – Obecną Regułę FZŚ zatwierdził Ojciec Święty Paweł VI Listem Apostolskim „Seraphicus Patriarcha” z dnia 24 czerwca 1978 r. Wstęp do Reguły stanowi oryginalny tekst Zachęty św. Franciszka dla braci i sióstr od pokuty. Zachęta… została włączona do Reguły jako wstęp, by Franciszkanie świeccy mogli się wsłuchać w słowa samego św. Franciszka, poznać Jego myśli i to wszystko, czego oczekiwał od swoich świeckich naśladowców.
• Jakie były wcześniejsze reguły III Zakonu św. Franciszka? – Dokument „Memoriale Propositi” z roku 1221. Reguła papieża Mikołaja IV z roku 1289. Reguła papieża Leona XIII z roku 1883.
• Kiedy powstał III Zakon św. Franciszka? – III Zakon św. Franciszka powstał w 1221 r. w chwili ogłoszenie powstania dokumentu „Memoriale Propositi”, jako zaakceptowanej przez Kościół formy życia grup pokutników (Braci i Sióstr od Pokuty). Przyjmuje się, że pierwszym franciszkaninem świeckim (tercjarzem) był bł. Luchezjusz z Pogibonsi (wspomnienie 28 kwietnia).
• Co to znaczy, że Franciszkański Zakon Świeckich przynależy do Rodziny Franciszkańskiej? – W Kościele istnieje wiele rodzin duchowych, powołanych do życia przez Ducha Świętego, które posiadają różne charyzmaty. Do tych rodzin należy zaliczyć Rodzinę Franciszkańską, która w swoich różnych gałęziach uznaje św. Franciszka z Asyżu za swego Ojca, inspiratora i wzór. Jednoczy ona wszystkich członków Ludu Bożego, a więc ludzi świeckich, osoby zakonne i kapłanów, którzy czują się powołani, aby pójść za Chrystusem śladami świętego Franciszka z Asyżu i żyć Ewangelią na sposób św. Franciszka. W Rodzinie Franciszkańskiej ma od początków swoje własne miejsce Franciszkański Zakon Świeckich. Stolica Apostolska powierzyła troskę duszpasterską i opiekę duchową nad FZŚ, na mocy przynależności do tej samej rodziny duchowej, I Zakonowi Franciszkańskiemu i III Zakonowi Regularnemu (TOR). Są to „instytuty”, do których należy wyższe kierownictwo, o jakim jest mowa w kanonie 303 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
• Co to jest Trzeci Zakon Regularny? – Z biegiem czasu niektóre wspólnoty (kongregacje) III Zakonu św. Franciszka podjęły życie wspólnotowe, we wspólnotach męskich lub żeńskich, składając śluby zakonne. W ten sposób powstawały zgromadzenia zakonne oparte o Regułę III Zakonu św. Franciszka. Odnowioną Regułę Franciszkańskiego III Zakonu Regularnego zatwierdził Ojciec Święty Jan Paweł II w dniu 8 grudnia 1982 roku. Niektóre zgromadzenia zakonne nie wywodziły się ze wspólnot FZŚ, lecz od początku powstały w oparciu o regułę III Zakonu św. Franciszka. Część męskich zgromadzeń zakonnych połączyła się tworząc nowy zakon – III Zakon Regularny (TOR), kapłański.
• Jak liczne są zakony franciszkańskie? – I Zakon Franciszkański – Bracia Mniejsi, czyli Franciszkanie (Zakon Braci Mniejszych – OFM, Zakon Braci Mniejszych Kapucynów – OFMCap, Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych – OFMConv) – liczy ok. 36 tys. członków. II Zakon Franciszkański – Ubogie Panie, czyli Klaryski – liczy ok. 22 tys. członkiń. III Zakon Regularny (TOR) oraz zgromadzenia zakonne oparte na regule III Zakonu św. Franciszka – liczą ok. 150 tys. Franciszkański Zakon Świeckich (FZŚ) – Franciszkanie świeccy – liczy ok. 500 tys. członków. Rodzina Franciszkańska jest najliczniejsza w Kościele Katolickim i liczy ok. 700 tys. członków.
• Co to znaczy, że Franciszkański Zakon Świeckich ukształtował się jako naturalne zespolenie wszystkich katolickich wspólnot franciszkanów świeckich? Czy są franciszkanie poza Kościołem Katolickim? – Poza Kościołem Katolickim najliczniejszy jest I, II i III Zakon w Kościele Anglikańskim. Poza tym istnieją wspólnoty w Kościele Luterańskim. W ostatnich latach powstały też ekumeniczne wspólnoty Franciszkanów. Franciszkanie wszystkich zakonów katolickich oraz zakonów i wspólnot niekatolickich wspólnie działają we Franciscans International – stowarzyszeniu afiliowanym przy ONZ.
• Jak kształtuje się struktura FZŚ? – Podstawową komórką FZŚ jest wspólnota miejscowa przy kościele franciszkańskim lub diecezjalnym. Wspólnoty miejscowe z jednego terenu (w Polsce na terenie metropolii kościelnej lub diecezji) tworzą wspólnotę regionalną. Wspólnoty regionalne tworzą wspólnotę narodową, a wspólnoty narodowe – wspólnotę międzynarodową, która utożsamiana jest z całym Franciszkańskim Zakonem Świeckich. Wspólnotą na każdym poziomie kieruje rada wspólnoty (miejscowej, regionalnej, narodowej, międzynarodowej) z Przełożonym Wspólnoty.
• Jaka jest obecnie rola kapłanów we Franciszkańskim Zakonie Świeckich? – Na każdym poziomie struktur FZŚ (wspólnota miejscowa, regionalna, narodowa i międzynarodowa) opiekę duchową sprawują mianowani przez władze zakonne kapłani z I Zakonu Franciszkańskiego lub III Zakonu Regularnego zwani Asystentami duchowymi. Asystentami mogą być także mianowani za zgodą biskupa kapłani diecezjalni, którzy są członkami FZŚ. Głównym zadaniem Asystenta duchowego jest:
  • czuwanie nad wiernością nauczaniu Kościoła i zachowywaniem charyzmatu franciszkańskiego,
  • w okresie formacji początkowej pomoc w rozeznaniu powołania,
  • wspomaganie odpowiedzialnych świeckich w zakresie formacji,
  • sprawowanie posługi sakramentalnej (Msza święta w czasie spotkania, ceremonie przyjęcia do postulatu i nowicjatu, złożenia profesji),
  • troska o chorych franciszkanów świeckich przez nawiedzenie ich z posługą sakramentalną i pasterską.
• Co to znaczy, że Franciszkański Zakon Świeckich dostępny jest dla wszystkich grup (stanów) wiernych? – Do FZŚ należeć mogą katolicy – osoby świeckie (kobiety i mężczyźni, osoby samotne i małżonkowie), którzy nie mają przeszkód w prowadzeniu życia sakramentalnego. Do złożenia profesji we Franciszkańskim Zakonie Świeckich wymagane jest ukończenie 18 lat życia. Do FZŚ należeć także mogą księża diecezjalni, za zgodą swojego biskupa ordynariusza. Do FZŚ nie mogą należeć zakonnice i zakonnicy oraz osoby świeckie, które złożyły śluby lub przyrzeczenia w ramach innej duchowości niż franciszkańska.
• Jakie są wymagania, poza formalnymi, przy wstąpieniu do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich? – Kandydat do FZŚ winien:
  • wyznawać wiarę katolicką i prowadzić życie sakramentalne,
  • żyć w łączności z Kościołem (słuchać i wypełniać zalecenia Kościoła i Jego Pasterzy, szanować kapłanów),
  • cieszyć się dobrą opinią moralną (wystawioną przez ks. Proboszcza),
  • okazywać wyraźne oznaki powołania (zainteresowanie sprawami wiary, jasne motywy wstąpienia do FZŚ, gotowość podjęcia zadań apostolskich).
• Jakie są okresy formacji we Franciszkańskim Zakonie Świeckich? – Wstąpienie do FZŚ dokonuje się poprzez obrzęd przyjęcia do Wspólnoty miejscowej. O dopuszczeniu do tego obrzędu decyduje Rada Wspólnoty po rozpatrzeniu pisemnej prośby kandydata skierowanej do przełożonego Wspólnoty miejscowej. Formacja kandydatów obejmuje okres wprowadzenia (postulat) trwający około pół roku, okres formacji wstępnej (nowicjat), trwający pełne 12 miesięcy, a następnie profesję, która jest publicznym zobowiązaniem do życia Ewangelią i zachowywania Reguły FZŚ.
• Co to jest profesja? – Profesja we FZŚ ma inny charakter, niż profesja w regularnych zakonach i zgromadzeniach zakonnych, gdyż Franciszkanie świeccy nie składają ślubów ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Rezygnacja z wypełniania profesji, czyli wystąpienie z FZŚ, nie pociąga konsekwencji prawa kanonicznego, które odnosi się do zakonów regularnych, gdzie składane są śluby. Nie możemy swoich przyrzeczeń mierzyć „grzechem” z katechizmu. Mamy „rachunek sumienia dla franciszkanów świeckich” i tam to jest wyjaśnione. Aktem profesji Franciszkanin świecki odnawia przyrzeczenia chrztu świętego i swoje oddanie się Bogu oraz poprzez wyrzeczenie się grzechu włącza się pełniej w Misterium Paschalne Chrystusa. Profesja może być czasowa, składana na okres jednego roku (i może być ponawiana przez dwa następne lata). Profesja wieczysta może być składana po zakończeniu nowicjatu lub na każdym etapie trwania profesji czasowej.
• Co to znaczy, że Franciszkanie świeccy mają „przechodzić od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii”? – Czytanie Pisma świętego nie powinno być tylko czytaniem ludzkimi oczyma i umysłem, czy motywowane zainteresowaniem typu naukowego lub powodowane ciekawością. Franciszkanin świecki powinien podchodzić do Pisma świętego z wiarą, pokorą, szczerością i otwartością serca oraz wsłuchiwać się w głos ukrytego na świętych stronicach Boga. Uważne słuchanie i poznawanie jest w zasadzie takim działaniem. W ten sposób Franciszkanie świeccy w świetle Słowa Bożego szukają sensu swego codziennego życia z jego problemami, trudnościami, sukcesami i niepowodzeniami oraz wydarzeniami w świecie. To właśnie oznacza „przechodzenie od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii”.
• Co to znaczy, że Franciszkanie świeccy powinni uczynić modlitwę i rozważanie duszą swego życia i działania? – Franciszkanie świeccy, jako prawdziwi chrześcijanie, powinni całe swoje życie i postępowanie uczynić jedną nieustanną modlitwą. Powinni praktykować rodzaje i formy modlitw znanych i stosowanych przez Kościół: modlitwę słowną i myślną, błagalną, dziękczynną i uwielbienia Boga. Według Rytuału modlitwa Franciszkanów świeckich może przybrać następujące formy:
  • Jutrznia i Nieszpory odmawiane wspólnie lub prywatnie; im należy się pierwszeństwo podczas spotkań wspólnoty;
  • Godziny Liturgiczne skrócone i dostosowane do potrzeb Kościoła lokalnego;- Małe oficjum o Matce Boskiej;
  • Oficjum o Męce Pańskiej świętego Franciszka z Asyżu;
  • „Oficjum dwunastu Ojcze nasz”, ubogacone krótkimi tekstami biblijnymi i dostosowane do Liturgii Godzin.
• W jaki sposób Franciszkanie świeccy powinni dawać świadectwo żarliwej miłości i oddania Dziewicy Maryi? – Najbardziej widocznym przejawem pobożności maryjnej FZŚ jest naśladowanie Jej cnót. W świetle Ewangelii najbardziej widoczną cnotą Maryi Dziewicy jest Jej bezwarunkowe poddanie się Bogu zawarte w przyjęciu i działaniu według słów Bożych. Maryja była najposłuszniejszym narzędziem wykonania Bożych planów. Franciszkanie świeccy najgłębiej okazują miłość i oddanie Błogosławionej Dziewicy w modlitwie Anioł Pański, odmawianiu Różańca, Koronki franciszkańskiej do siedmiu radości NMP i innych charakterystycznych dla Rodziny Franciszkańskiej form pobożności Maryjnej.
• Co to znaczy, że Franciszkanie świeccy winni starać się usilnie, aby żyć w pełnej łączności z papieżem, z biskupami i kapłanami, podtrzymując otwarty i ufny dialog, który przynosi obfite owoce apostolskie? – Franciszkanie świeccy, poprzez złożenie profesji, przyrzekają posłuszeństwo, lojalność i szczerą służbę tym, którzy noszą szaty kapłańskie lub zakonne, a więc papieżowi, biskupom i kapłanom. Bez zastrzeżeń akceptują sakramenty i naukę Kościoła, szczerze i chętnie biorąc udział w działaniach duszpasterskich i wspólnotowych podejmowanych przez diecezje i parafie, do których należą. Doceniając znaczenie tradycji, uznają prawodawstwo FZŚ w formie, którą nadał mu Kościół.
• Co mówi Reguła FZŚ o czystości? – Biorąc pod uwagę to, że Franciszkaninem świeckim może być osoba żyjąca w związku małżeńskim, osoba stanu wolnego, wdowa czy wdowiec, Reguła w odniesieniu do czystości posługuje się określeniem „czystość serca”. „Czystość” lub „czystość serca” jest to rozumne, powściągliwe używanie, zgodnie z prawem Bożym, daru płci. To wymaganie ma odniesienie do każdego stanu życia. Czystość w stanie małżeńskim będzie inna, niż czystość osób samotnych. Reguła kładzie nacisk na motywacje i cele czystości: zwrócenie uwagi świata na dobra przyszłe oraz wyzwolenie człowieka od miłości zmysłowej, którego celem jest swobodniejsze oddanie się w służbie miłości Boga i braci.
• Jakie są obowiązki Franciszkanów świeckich? – Poza generalnymi obowiązkami wobec swojej rodziny, wspólnoty miejscowej, parafii, Kościoła i Ojczyzny – Franciszkanie świeccy powinni, w miarę możliwości, brać pełny udział w codziennej Mszy świętej, codziennie czytać Pismo Święte, włączać się w liturgiczną modlitwę Kościoła, dokonać na koniec dnia rachunku sumienia, brać udział w spotkaniach całej wspólnoty, raz na miesiąc przystępować do sakramentu pojednania.
• Jakie są wzajemne relacje Franciszkanów świeckich we wspólnocie miejscowej? – Wspólnota braterska jest dla każdego franciszkanina pomocą w drodze do świętości. Braterstwo we Wspólnocie to wspólna modlitwa, pielgrzymowanie, wspólny udział w rekolekcjach otwartych i zamkniętych, wspólna praca, jeśli taką wspólnota podejmuje (np. charytatywna, praca dla Kościoła lokalnego). Braterstwo to wspólne przeżywanie spotkań okazjonalnych, jak złożenie profesji przez nowych członków, jubileusze, wspólnotowy opłatek, „jajeczko”. Innym wymiarem łączności ze Wspólnotą jest udział w pogrzebach członków Wspólnoty i ich rodzin oraz wspólnotowa modlitwa za dusze zmarłych sióstr i braci.
• Czy członkowie FZŚ chodzą w habitach, noszą szkaplerze, sznury itp.? – Prawodawstwo FZŚ odnowione po II Soborze Watykańskim i zatwierdzone w 1978 roku przez Ojca świętego Pawła VI nie dopuszcza noszenia przez Franciszkanów świeckich habitów, szkaplerzy i sznurów. Jedyną odznaką FZŚ w Polsce jest znak TAU.
• Co to jest znak TAU? – TAU jest literą grecką, którą podpisywał się św. Franciszek, nawiązując w ten sposób do biblijnego opieczętowania sług Bożych przez anioła.
• Jak pozdrawiają się Franciszkanie świeccy? – Franciszkanie świeccy we wzajemnych kontaktach zwracają się do siebie „siostro”, „bracie”, a pozdrawiają słowami „Pokój i Dobro”, na które w Polsce odpowiada się „zawsze i wszędzie”.
• Kim jest Młodzież Franciszkańska? – Młodzież Franciszkańską (MF) tworzą ci młodzi, którzy czują się wezwani przez Ducha Świętego do przeżywania we wspólnocie doświadczenia życia chrześcijańskiego, w świetle orędzia św. Franciszka z Asyżu, pogłębiając własne powołanie w obrębie Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Młodzież Franciszkańska posiada własne struktury i własne rady na każdym poziomie oraz asystentów z I Zakonu Franciszkańskiego.

za: FZŚ